Sanly saglygy goraýyş hyzmatlary
Az sanly pudak saglygy goraýyş ulgamynyň sanly üýtgemegi bilen ýüze çykýan bökdençlik derejesini başdan geçirdi. Öňler “sanly saglyk” jümlesi ýokdy. Şeýle-de bolsa, häzirki wagtda sanly saglyk çözgütleri bilen üpjün etmek diňe bir adaty hyzmat däldir.
Saglyk tehnologiýasy başlangyçlary yzygiderli ýüze çykýar we saglygy goraýyş kompaniýalary köplenç bäsdeşlikden öň innowasiýa çözgütleri bermek üçin tehnologiýa innowatorlary bilen birleşýärler. Sanly saglygy goraýyş hyzmatlarynyň gerimi, hassalar bilen ýüzbe-ýüz bolýan tehnologiýalary we lukmanlar, gözlegçiler, desgalaryň dolandyryjylary we başgalar ýaly saglygy goraýyş işgärleri üçin hyzmatlary öz içine alýar.
Sanly saglyk näme?
Sanly saglygyň häzirki jemgyýetimizdäki ähmiýetine çuňňur göz aýlamazdan ozal, bu giň düşünje barada aýdanymyzda näme diýjek bolýandygymyzy kesgitlemekden başlalyň.
Sanly saglyk ýa-da sanly saglygy goraýyş kesgitlenende, ýaňy-ýakynda tehnologiýa we saglygy goraýyş arasynda emele gelen çatrygynda köp dersli pikirler, düşünjeler we düşünjeler toplumyny öz içine alýandygyny ýadymyzdan çykarmaly däldiris. Sanly saglyk, dürli zerurlyklary ýeňilleşdirmek üçin programma üpjünçiligini we apparat çözgütlerini we hyzmatlaryny öz içine alýan saglygy goraýyş pudagynda sanly üýtgeşme strategiýasynyň ulanylmagy we durmuşa geçirilmegi. Gysgaça aýdylanda, ikinjisi adamlaryň / näsaglaryň umumy abadançylygyny ýokarlandyrmak üçin tehnologiýany (usullary, amallary, gurallary we enjamlary) ulanmagy aňladýar, şol bir wagtyň özünde has aňly bolmak, özlerini has çuňňur tanamak we ýasamak üçin gurallar bilen üpjün edýär.
Saglygy goraýyş bilen baglanyşykly ulanmak üçin platformalary, birikdiriş programma üpjünçiligini we datçikleri ulanmak arkaly sanly saglyk tehnologiýalary dürli pudaklarda köp ulanylyşy öz içine alýar: akyl saglygy meselelerini ýeňilleşdirýän programmalardan başlap, lukmançylyk enjamlary hökmünde işleýänlere umumy saglyk. Bu, lukmançylyk önümi hökmünde, lukmançylyk önüminde, hatda ýoldaş diagnostikasy ýa-da beýleki lukmançylyk önümlerine (biologiýa, enjamlar ýa-da neşe serişdeleri) goşundy hökmünde ulanylýan programmalary hem öz içine alýar. Netijede, Sanly saglyk programmalarynyň başga bir ulanylyşy ylmy gözlegler bilen baglanyşykly: lukmançylyk önümlerini işläp düzmekde ýa-da öwrenmekde amala aşyrylýanlar. Sanly saglygyň çylşyrymlylygy şu ýerde: bu dürli gurallaryň diňe bir köp ulanylyşy bolman, eýsem bu hyzmatlary gündelik ulanýan ulanyjylary hem köp sanly dersler, gurallar, platformalar, programma üpjünçiligi we hatda maksatly ulanyjylar hem bar.
Güljan ATAJANOWA,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň
Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Adam
anatomiýasy, topografik anatomiýa we
operatiw hirurgiýa kafedrasynyň mugallymy.
