Diliň maglumat toplaýyş wezipesi
Ýygnamak we maglumat mazmuny, aragatnaşyk funksiýasy bilen birlikde iň möhüm funksiýasynyň esasyny düzýän lingwistik alamatyň möhüm aýratynlyklarydyr.
Bu funksiýadaky dil nesilleriň arasynda birleşdiriji baglanyşyk hökmünde çykyş edýär, “ammar” we dilden daşary köpçülikleýin tejribe alyşmagyň serişdesi bolup hyzmat edýär.
Toplaýyş funksiýasy söz düzüminde has aýdyň ýüze çykýar, sebäbi hut şu funksiýa daş-töweregiň hakykatynyň obýektleri we hadysalary bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr. Leksika ulgamy esasan maddy dünýäniň kategoriýalary we sosial faktorlar bilen kesgitlenýär.
“Söz belli bir zadyň, belli bir hadysanyň adydyr, ýöne bir zadyň ýa-da hadysanyň ýönekeý alamaty däl. Söz, wagt we daşky gurşaw hakda aýdyp biler”.
Ilki bilen, söz baýlygy belli bir halkyň esasy işleri bilen kesgitlenen sosial tejribäniň böleklerini görkezýär.
Käbir leksiki birlikleriň barlygy amaly zerurlyklar bilen düşündirilýär.
Bir halkyň taryhy we medeniýeti bilen diliň arasyndaky baglanyşyk, söz düzüminde has aýdyň ýüze çykýar. Nakyllaryň we sözleriň köpüsi milli aýratynlyklary görkezýär we halkyň taryhyna, ýaşaýyş durmuşyna, däp-dessurlaryna we däp-dessurlaryna esaslanýan lingwistik keşbe eýe.
Sözlükleriň käbir gatlaklary sosial faktorlar bilen has kesgitlenýär, beýlekileri bolsa has düşnükli. Milli-medeni mazmun frazeologiki birlikleriň özenini görkezýän bolsa, dogry atlarda bu bir hili manydyr.
Leýli MÄMMETMYRADOWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen
milli dünýä dilleri institutynyň Rus dili we
edebiýaty fakultetiniň 5-nji ýyl talyby.
