Diliň sosial ýagdaýy we tebigy diller
Sosial hadysa hökmünde diliň sosial ýagdaýy diňe bir onuň taryhy ösüşinde däl, eýsem funksional ulanylyşynda-da öz beýanyny tapýar. Kollektiwiň emlägi bolmak bilen, adamlar adamlaryň arasynda aragatnaşyk serişdesi bolup hyzmat edýär, şeýle hem döredijilik işi we daş-töweregi bilmek döwründe adamzat tarapyndan toplanan dürli tejribäniň netijeleri barada maglumatlary saklamaga mümkinçilik berýär.
Huş diňe bir hakykatyň beýany däl, eýsem döredijilik prosesi. Adam gözleg obýektine döredijilikli garaýar. Dünýäni tanamak we üýtgetmek üçin bu döredijilik işinde dil möhüm rol oýnaýar.
Eger pikirlenmek adam aňynda hakykaty şöhlelendirmegiň usuly ýa-da görnüşi bolsa, onda dil bir ýol, durmuşa geçirmegiň iň ýokary görnüşi, ýagny pikirleniş prosesini tanamagyň guraly hökmünde materiallaşdyrmagyň we birleşdirmegiň bir görnüşi we önümleri adam aňynda hakykatyň ideal, subýektiw beýany.
Netijede, dil diňe bir biliş prosesiniň ýoldaş elementi bolman, eýsem obýektiw hakykat baradaky ylmy bilimleriň ýeterlik derejede durmuşa geçirilmegi üçin möhüm şert bolup durýar. Jemgyýetiň ösmegi bilen diliň ösmegi we baýlaşdyrylmagy gelýär.
Tebigy dilleriň aýratynlyklaryndan biri olaryň polistruktura häsiýetidir. Bu, bir dilde, şeýle hem diliň funksional üýtgemeginde gaty dürli logiki-semantik gurluşlary durmuşa geçirmek ukybynda ýüze çykýar.
Kerim BERDIÝEW,
Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen
milli dünýä dilleri institutynyň Rus dili we
edebiýaty fakultetiniň 2-nji ýyl talyby.
