Häzirki zaman dil tehnologiýalary we internetiň köp dilliligi
Häzirki wagtda dünýäde takmynan alty müň dil bar we olaryň 43 göterimi ýok bolmak howpy astyndadyr. Bilim ulgamlarynda we hökümetde diňe birnäçe ýüz dil möhüm rol oýnaýar we sanly dünýäde ýüzden az dil ulanylýar.
häzirki zaman tehnologiýalary bu çylşyrymly meseläni çözmek üçin täze gurallar bilen üpjün edýär: esasanam, ses ýazgylaryny döretmäge mümkinçilik berýär we şeýlelik bilen köplenç diňe dilden aýdylýan dilleriň saklanmagyna goşant goşýar; diliň ýaýramagyna we lingwistik derňew geçirmegine kömek edýär. Gysgaça aýdylanda, ýerli şiweleri we şiweleri umumy eýeçilige öwürmäge mümkinçilik berýär.
Şeýle-de bolsa, internet diliň birleşmegine hem goşant goşýandygyny we bu prosese garşy durmak üçin ýagdaýy gözegçilik astynda saklamalydygyny duýdurýar. ÝUNESKO her kim ene dilinden ýüz öwürmän täze dilleri açyp biler ýaly köp dilli sanly gurallary ösdürmäge çagyrýar.
BMG-niň habar gullugyna beren interwýusynda eston dilçi alymy Swen-Erik Soosaara “eger käbir ýerli diller internetde görkezilmese, adamlar, esasanam ýaşlar, bu çeşmeleriň ulanýan has köp ulanylýan dillerini ulanýarlar. "Olar ene dillerine kän bir ähmiýet berilmeýändigini we internetde olar bilen hiç hili baglanyşygynyň ýokdugyny görýärler" -diýip belledi. Şonuň üçin döwlet edaralarynyň sanly tehnologiýalary ösdürmek üçin serişdeleri tapmagy gaty möhümdir.
Ysmaýyl ESENOW,
Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen
milli dünýä dilleri institutynyň Rus dili we
edebiýaty fakultetiniň 4-nji ýyl talyby.
