RUHY MEDENIÝETIŇ ÖSMEGINDE SAZ SUNGATYNYŇ ÄHMIÝETI
Türkmen halkynyň ruhy dünýäsiniň baýlaşmagynda saz sungatynyň orny barada geçirilen ylmy maslahat, bu ugurda alnyp barylýan işleriň ähmiýetini has-da artdyrdy. Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Serdarymyzyň ylym-bilim, medeniýet we sungat baradaky parasatly sözleri, aýratyn-da, "Medeniýet halkyň kalbydyr" diýen jümleleri, biziň ruhumyzy ganatlandyrýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, "Medeniýet we sungat halkymyzyň ruhy baýlygy, onuň milli özboluşlygynyň aýnasydyr".
2025-nji ýylyň "Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly" diýlip yglan edilmegi, medeniýetiň, şol sanda saz sungatynyň halklaryň arasyndaky dostlugy pugtalandyrmakdaky ähmiýetiniň ýene bir subutnamasydyr. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasy, onuň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar instituty hem-de Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň Aspirantura bölümi tarapyndan guralan "Ruhy medeniýetiň ösmeginde saz sungatynyň ähmiýeti" atly ylmy maslahat, bu ugurda alnyp barylýan işleriň ähmiýetini has-da artdyrdy.
Maslahatda edilen çykyşlar, türkmen sazynyň dürli ugurlaryny, şol sanda bedewiň waspy, Magtymguly Pyragynyň edebi mirasynyň täsiri, uruş temasynyň beýany, hüwdüniň ähmiýeti, Uspenskiýniň goşandy, "Zöhre-Tahyr" dessanynyň operadaky ýordumy we halk dessanlarynyň saz bilen baglanyşygy ýaly meseleleri öz içine aldy.
Maslahatyň dowamynda Ý. Rejepowyň "Türkmen saz sungatynda bedewiň waspy (Gyrat saz tapgyrynyň mysalynda)", G. Annanepesowanyň "Magtymguly Pyragynyň edebi mekdebi", Ý. Osipowanyň "Влияние временного фактора на отражение темы Великой Отечественной войны в творчестве композиторов Туркменистана", G. Ataýewanyň "Türkmen çeper kinofilmlerde hüwdi žanry", M. Gapurowyň "Uspenskiý we türkmen sazy", Ş. Annaglyjowanyň "Türkmen opera sungatynda “Zöhre-Tahyr dessanynyň ýordumy” we K. Ýowbasarowyň "Türkmen halk dessanlary", N.Saparowanyñ“Türkmen edebiýatynyň we halk döredijiligi taryhynda bagşylaryň orny”– atly çykyşlary diňlenildi.
Bu ylmy maslahat, saz sungatynyň ruhy medeniýetimiziň ösmegindäki ähmiýetini has-da aýdyňlaşdyrmaga ýardam etdi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň we Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň sungat, ylym we medeniýet baradaky taýsyz tagallalary, halkymyzyň ruhy baýlygyny artdyrmaga gönükdirilen beýik işlerdir. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, "Saz – kalbyň owazy, ruhuň ganatydyr". Bu sözler, saz sungatynyň adamyň içki dünýäsine ýetirýän täsiriniň güýjüni aýdyň görkezýär.
Maslahatyň dowamynda edilen çykyşlar, türkmen sazynyň kökleriniň çuňlugyny, onuň taryhy we medeni mirasymyzdaky ornuny açyp görkezdi. Saz sungatynyň dürli žanrlarynyň, usullarynyň we aýratynlyklarynyň derňewi, geljekde bu ugurda alnyp baryljak ylmy-barlag işleriniň ugurlaryny kesgitlemäge ýardam eder. Şeýle hem, maslahatda edilen çykyşlar, türkmen sazynyň dünýä medeniýetindäki ornuny has-da berkitmäge, onuň özboluşlylygyny we gymmatlygyny dünýä ýaýmaga gönükdirilendir.
Ylmy maslahatyň netijeleri, türkmen sazyny öwrenmek, goramak we ösdürmek boýunça alnyp baryljak işleriň täze tapgyryny başlar. Bu ugurda ýaş alymlaryň we sazşynaslaryň taýýarlanmagyna, täze ylmy işleriň döredilmegine we türkmen sazynyň dünýä ýaýylmagyna uly üns berler. Şeýle hem, maslahatyň materiallary, ýokary okuw mekdeplerinde we medeniýet merkezlerinde okatmak üçin okuw gollanmalaryny taýýarlamakda peýdalanylar.
Umuman, "Ruhy medeniýetiň ösmeginde saz sungatynyň ähmiýeti" atly ylmy maslahat, türkmen sazynyň taryhy, häzirki zaman ýagdaýy we geljegi barada gymmatly maglumatlary özünde jemleýän möhüm çäre boldy. Bu maslahat, türkmen halkynyň ruhy baýlygyny artdyrmaga, milli medeniýetimizi ösdürmäge we dünýä ýaýmaga uly goşant goşar.
Enejan Nuryýewa, Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyñ “Ýörite fortepiano” kafedrasynyñ uly mugallymy.
