Täzelikler

Lingwistikanyň ylymlar ulgamyndaky orny

Lingwistika (lingwistika; lat. Lingua - 'dil'), umuman alanyňda, dünýäniň ähli dillerinde tebigy wekilçilik edýän ylymdyr.

Dil biliminiň bu kesgitlemesiniň çäginde iki hadysa garşy:

Adamyň barlygynyň hadysasy hökmünde dil, käbir abstrakt filosofiki many, Homo sapiensiň beýleki janly-jandarlardan tapawutlandyrýan aýratyn aýratynlygy, diller bu hadysanyň aýratyn material wekilleri hökmündedir.

Tebigy we emeli diller

Şeýle hem kesgitlemäniň tebigy dillere, ýagny jemgyýetiň taryhy ösüşiniň dowamynda öz-özünden dörän we dürli dillere mahsus kanunlara laýyklykda ösen şeýle aragatnaşyk ulgamlaryna degişlidigine üns beriň. Bu diller emeli dillere garşy - belli bir maksat bilen hyzmat edýän adam tarapyndan ýörite döredilen alamat ulgamlary. Maksatlar dürli bolup biler:

hemmeler üçin uniwersal dil döretmek synanyşygy - Esperanto;

filosofiki synag, lingwistik gözleg üçin gural - loglan, lojban;

hyýaly älemi döretmegiň serişdesi;

Ylmy däp-dessurlarynda lingwistika adatça gumanitar ylymlara bölünýär, beýleki pikirler hem umumy bolsa-da, edebi tankyt bilen birlikde filologiýa ugurlarynyň biri hasaplanýar.

Nilýufar MATÝAKUBOWA,

Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen 

milli dünýä dilleri institutynyñ Iňlis dili we 

edebiýaty fakultetiniñ 3-nji ýyl talyby.